Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης στις μισθώσεις: Ένα χρόνιο πρόβλημα με σοβαρές συνέπειες για τους ιδιοκτήτες

Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης σε υποθέσεις μισθώσεων αποτελεί διαχρονικό και ουσιώδες πρόβλημα για την ελληνική έννομη τάξη. Παρά την ύπαρξη ενός εκτεταμένου νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει τις μισθωτικές σχέσεις, η εφαρμογή του προσκρούει στις χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους εκμισθωτές.

Το νομοθετικό πλαίσιο: θεωρία και πράξη

Ο Αστικός Κώδικας, μέσω του άρθρου 597, παρέχει στον εκμισθωτή τη δυνατότητα να καταγγείλει τη μίσθωση λόγω καθυστέρησης καταβολής του μισθώματος. Συμπληρωματικά, το άρθρο 637 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας επιτρέπει την έκδοση διαταγής απόδοσης της χρήσης μισθίου σε περίπτωση δυστροπίας, υπό την προϋπόθεση ότι η έναρξη της μίσθωσης αποδεικνύεται εγγράφως και έχει προηγηθεί όχληση τουλάχιστον 15 ημέρες πριν την αίτηση.

Ωστόσο, οι παραπάνω διατάξεις συχνά αποδεικνύονται ανεπαρκείς στην πράξη, καθώς η έκδοση διαταγής μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά και η εκτέλεση της να αντιμετωπίσει περαιτέρω εμπόδια.

Οικονομικές και πρακτικές συνέπειες για τους εκμισθωτές

Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης έχει άμεσες οικονομικές συνέπειες για τους ιδιοκτήτες. Το άρθρο 2 του Ν. 1703/1987 εξομοιώνει την καθυστέρηση πληρωμής κοινοχρήστων και άλλων εξόδων με καθυστέρηση καταβολής μισθώματος, ωστόσο η διεκδίκηση των σχετικών οφειλών παραμένει χρονοβόρα.

Ταυτόχρονα, οι ιδιοκτήτες στερούνται τη δυνατότητα αξιοποίησης του ακινήτου, συνεχίζουν να επιβαρύνονται με φορολογικές και λοιπές υποχρεώσεις και συχνά υφίστανται ζημίες στο μίσθιο χωρίς τη δυνατότητα άμεσης αποκατάστασης ή αποζημίωσης, όπως προκύπτει και από σχετικές διοικητικές αποφάσεις (βλ. Υπ. Απόφαση 5913/2025).

Η "παγίδα" της αποπληρωμής στο ακροατήριο

Σύμφωνα με το άρθρο 661 ΚΠολΔ, η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων μισθωμάτων μέχρι τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο καταργεί τη δίκη για απόδοση της χρήσης, εκτός εάν υπάρχει επαναλαμβανόμενη καθυστέρηση. Το νομοθετικό αυτό εύρημα, αν και εξυπηρετεί την προστασία του μισθωτή, ενίοτε χρησιμοποιείται καταχρηστικά από δυστροπικούς ενοικιαστές ως μέσο καθυστέρησης ή εκβιασμού.

Αποζημίωση χρήσης: ένα πρόσθετο αγκάθι

Μετά τη λήξη της μίσθωσης, ο μισθωτής που παραμένει στο μίσθιο οφείλει αποζημίωση χρήσης και όχι μίσθωμα. Παρότι η σχετική απαίτηση βασίζεται στη δίκαιη αποκατάσταση της ζημίας του εκμισθωτή, και αυτή η διαδικασία απαιτεί προσφυγή στη δικαιοσύνη, συνεπώς υπόκειται στις ίδιες καθυστερήσεις.

Η ελπίδα της μεταρρύθμισης: Ο «Νόμος Φλωρίδη»

Με την ψήφιση νέων διατάξεων (Νόμος Φλωρίδη), που αναμένεται να εφαρμοστούν από τον Σεπτέμβριο του 2025, επιχειρείται μια σημαντική μεταρρυθμιστική τομή. Προβλέπεται ότι οι υποθέσεις μισθώσεων θα εκδικάζονται εντός 8 μηνών στο Πρωτοδικείο Αθηνών, ενώ οι τελεσίδικες αποφάσεις θα πρέπει να εκδίδονται εντός 730 ημερών. Αν και αισιόδοξες, οι προβλέψεις αυτές μένει να αποδειχθούν εφικτές στην πράξη, ειδικά υπό το φως της μέχρι τώρα εμπειρίας.

Συμπερασματικά

Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης στις μισθώσεις δεν είναι απλώς νομικό ζήτημα. Είναι πρόβλημα κοινωνικό και οικονομικό, που θίγει ευθέως το δικαίωμα του ιδιοκτήτη στην περιουσία του. Η νομοθεσία υπάρχει – η εφαρμογή της είναι το ζητούμενο. Και μέχρι να υπάρξει αποτελεσματική και ταχεία δικαστική προστασία, οι εκμισθωτές θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε δυσμενή θέση.